کاربرد سنجش از دور و gis در مطالعه شاخص های خشکسالی به روش سبال کوهستانی مطالعه موردی: زیرحوضه حسن بیگ استان آذربایجان شرقی

ﮐﺸﺎورزی و منابع طبیعی به عنوان بخش های ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدی هر کشور ﺑﺸﻤﺎر می رود ﮐﻪ در ﻫﻨﮕـﺎم خشک سالی آﺳـﯿﺐ می بینند. وﺟﻮد شاخص های ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد به نحوی که ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺸﮑـﺴﺎﻟﯽ را ﺑﻄـﻮر مؤثری ﻣـﻮرد ارزﯾـﺎﺑﯽ و ﭘـﺎﯾﺶ‬ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ اﻣﺮی ﺿﺮوری و اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ. اندازه گیری های ﻣﯿـﺪاﻧﯽ ﺑـﺮای ﺗﻮﻟﯿـﺪ شاخص های ﺧﺸﮑـﺴﺎﻟﯽ از دﻗـﺖ‬ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ شاخص ها در پهنه های وﺳﯿﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳـﺖ. ﻣـﺸﺎﻫﺪات ﻓـﻀﺎﯾﯽ از‬ ﻃﺮﯾﻖ ﻗﺎﺑﻠﯿـﺖ درﯾﺎﻓـﺖ اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎ ﻗـﺪرت ﺗﻔﮑﯿـﮏ ﻣﮑـﺎﻧﯽ و زﻣـﺎﻧﯽ در ﺳـﻄﺢ وﺳـﯿﻌﯽ از زﻣـﯿﻦ، اﻣﮑـﺎن ﭘـﺎﯾﺶ‬ ﺧﺸﮑﺴﺎلی ها را ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﻮﻟـﻮژی ﺳـﻨﺠﺶ از دور ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﯽآورد. دﻗـﺖ ﺑﯿـﺸﺘﺮ در ﭘـﺮدازش‬ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺨﺮاج شاخص ها می تواند ﮐﯿﻔﯿـﺖ آن ها را ارﺗﻘـﺎء ﺑﺨـﺸﯿﺪه و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺑﺎﻋـﺚ کارایی ﺑﯿـﺸﺘﺮ‬ ﻣﺪل های پیش بینی ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﺷﻮد. روش الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) روشی مبتنی بر سنجش از دور بوده که با استفاده از تصاویر ماهواره ای، تبخیر- تعرق (et) روزانه و حتی ساعتی را محاسبه می کند. برآورد میزان تبخیر- تعرق در یک دوره زمانی به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی خشکسالی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش با استفاده از مقادیر محاسبه شده تبخیر- تعرق روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج بدست آمده با شاخص spi مورد صحت سنجی قرار گرفت. نتایج نهایی بدست آمده حاکی از آن است که در منطقه خشکسالی اتفاق افتاده است. برای این منظور از تصاویر ماهواره لندست 5 (tm) و اطلاعات هواشناسی ناحیه مورد مطالعه در یک دوره 11 ساله (2000 تا 2011 میلادی) استفاده شد و محاسبات روش سبال به کمک نرم افزار envi 5.1 و erdas imagine 2014 بر روی تصاویر اعمال گردید. نقشه های نهایی در نرم افزار arcgis 10.2 خروجی گرفته شده است.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬